گزارش «شاخص هوش مصنوعی ۲۰۲۴» (Artificial Intelligence Index Report 2024) نگاهی جامع به آخرین تحولات این حوزه ارائه می‌دهد. این گزارش نشان می‌دهد که هوش مصنوعی در برخی وظایف از انسان پیشی گرفته، اما همچنان در چالش‌های پیچیده عقب‌تر است. در عین حال، نقش صنعت در پژوهش‌های پیشرفته پررنگ‌تر شده و هزینه‌های آموزش مدل‌های جدید به سطوح بی‌سابقه‌ای رسیده است. ایالات متحده همچنان در صدر تولید مدل‌های هوش مصنوعی قرار دارد، در حالی که استانداردسازی ارزیابی‌های مسئولیت‌پذیری همچنان یک ضعف بزرگ محسوب می‌شود. همچنین سرمایه‌گذاری در هوش مصنوعی مولد به شدت رشد کرده، پیشرفت‌های علمی سرعت گرفته و قوانین و نگرانی‌های عمومی درباره هوش مصنوعی به طور محسوسی افزایش یافته‌اند.
۱. هوش مصنوعی در برخی وظایف از انسان جلو زده، اما نه در همه چیز.
هوش مصنوعی در چندین معیار، از جمله طبقه‌بندی تصویر، استدلال بصری، و درک زبان انگلیسی، عملکرد بهتری نسبت به انسان نشان داده است. با این حال، در کارهای پیچیده‌تر مثل ریاضیات در سطح مسابقات، استدلال مبتنی بر عقل سلیم بصری، و برنامه‌ریزی، همچنان عقب‌تر از انسان عمل می‌کند.
۲. صنعت همچنان در پژوهش‌های پیشرو در حوزه هوش مصنوعی غالب است.
در سال ۲۰۲۳، شرکت‌های صنعتی ۵۱ مدل یادگیری ماشین برجسته تولید کردند، در حالی که دانشگاه‌ها تنها ۱۵ مدل ارائه دادند. همچنین ۲۱ مدل برجسته حاصل از همکاری‌های صنعت و دانشگاه معرفی شدند که یک رکورد جدید است.
۳. هزینه‌های توسعه مدل‌های پیشرفته هوش مصنوعی به شدت افزایش یافته است.
براساس تخمین‌های گزارش، هزینه آموزش مدل‌های پیشرفته به سطوح بی‌سابقه‌ای رسیده است. به طور مثال، آموزش مدل GPT-4 از OpenAI حدود ۷۸ میلیون دلار هزینه محاسباتی داشته و آموزش مدل Gemini Ultra از گوگل ۱۹۱ میلیون دلار خرج برداشته است.
۴. آمریکا در تولید مدل‌های برتر هوش مصنوعی پیشتاز است.
در سال ۲۰۲۳، ۶۱ مدل برجسته از مؤسسات آمریکایی معرفی شد که بسیار بیشتر از اتحادیه اروپا (۲۱ مدل) و چین (۱۵ مدل) بود.
۵. ارزیابی‌های مسئولیت‌پذیری مدل‌های زبانی بزرگ (LLMs) همچنان ناکافی و نامنسجم است.
تحقیقات نشان می‌دهد که استانداردهای یکسان و قابل اتکایی برای گزارش‌دهی مسئولانه درباره مدل‌های هوش مصنوعی وجود ندارد. شرکت‌های بزرگی مثل OpenAI، گوگل و Anthropic مدل‌های خود را بر اساس معیارهای متفاوتی آزمایش می‌کنند که این مسأله مقایسه منظم ریسک‌ها و محدودیت‌ها را دشوار کرده است.
۶. سرمایه‌گذاری در حوزه هوش مصنوعی مولد به شدت رشد کرده است.
با وجود کاهش کلی سرمایه‌گذاری خصوصی در حوزه هوش مصنوعی طی سال گذشته، سرمایه‌گذاری در هوش مصنوعی مولد تقریباً ۸ برابر شد و به ۲۵.۲ میلیارد دلار رسید. شرکت‌های بزرگ این حوزه مثل OpenAI، Anthropic، Hugging Face و Inflection جذب سرمایه‌های قابل توجهی داشته‌اند.
۷. شواهد نشان می‌دهد که هوش مصنوعی بهره‌وری کارگران را افزایش می‌دهد و کیفیت کار را بهبود می‌بخشد.
در سال ۲۰۲۳، چندین مطالعه نشان دادند که هوش مصنوعی به کارکنان کمک می‌کند تا سریع‌تر کار کنند و خروجی با کیفیت‌تری ارائه دهند. همچنین، استفاده از هوش مصنوعی می‌تواند شکاف مهارتی میان کارگران کم‌مهارت و ماهر را کاهش دهد. البته برخی تحقیقات هشدار داده‌اند که استفاده بدون نظارت صحیح می‌تواند به کاهش کیفیت کار منجر شود.
۸. پیشرفت‌های علمی با کمک هوش مصنوعی شتاب بیشتری گرفته است.
اگرچه در سال ۲۰۲۲ شاهد استفاده‌های علمی از هوش مصنوعی بودیم، در سال ۲۰۲۳ پیشرفت‌های چشمگیرتری رقم خورد، مثل پروژه AlphaDev برای بهینه‌سازی الگوریتم‌های مرتب‌سازی و GNoME برای تسهیل کشف مواد جدید.
۹. تعداد قوانین مرتبط با هوش مصنوعی در آمریکا به شدت افزایش یافته است.
تعداد قوانین مربوط به هوش مصنوعی در آمریکا طی یک سال گذشته و همچنین در پنج سال اخیر رشد زیادی داشته است. در سال ۲۰۲۳، ۲۵ قانون جدید در این زمینه وضع شد، در حالی که این رقم در سال ۲۰۱۶ تنها یک قانون بود. تنها در سال گذشته، تعداد این قوانین ۵۶.۳٪ رشد داشته است.
۱۰. مردم سراسر جهان بیشتر متوجه تأثیرات احتمالی هوش مصنوعی شده‌اند—و نگرانی بیشتری دارند.
طبق نظرسنجی ایپسوس، نسبت افرادی که باور دارند هوش مصنوعی طی ۳ تا ۵ سال آینده به طور چشمگیری زندگی آن‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد، از ۶۰٪ به ۶۶٪ افزایش یافته است. همچنین، ۵۲٪ از پاسخ‌دهندگان احساس نگرانی نسبت به محصولات و خدمات مبتنی بر هوش مصنوعی دارند که این میزان نسبت به سال ۲۰۲۲، ۱۳ درصد رشد داشته است. طبق داده‌های Pew نیز ۵۲٪ از آمریکایی‌ها در سال ۲۰۲۳ بیشتر نگران بودند تا هیجان‌زده، در حالی که این رقم در سال ۲۰۲۲، ۳۷٪ بود.